سیستم اتو پارک (پارک دوبل خودکار) چیست؟

تصور عموم این است که پارک دوبل یا همان پارک پارالل، برای راننده‌های خانم دشوار است؛ در حالی که این شیوه‌ی پارک کردن به دلیل دقت بالایی که نیاز دارد، بسیاری از آقایان را نیز درگیر خود کرده است. درواقع پارک دوبل است که مهارت اصلی یک راننده را نمایان می‌کند. هستند افرادی که سال‌ها پشت فرمان می‌نشینند ولی در این زمینه مشکلاتی دارند. خبر خوب برای این دسته از راننده‌ها آن است که سامانه‌ای برای پارک کردن خودرو به‌صورت خودکار ابداع شده است که به آن اتو پارک می‌گویند. خبر خوب‌تر آنکه برخی از خودروهای موجود در بازار ایران نیز به چنین سیستمی مجهزند. در این نوشته می‌خواهیم با سیستم اتو پارک یا همان پارک دوبل خوکار آشنا شویم.

این روزها تب استفاده از آپشن‌های خاص، تندتر از هر زمان دیگری شده است. مشتریان، حالا دیگر با وسواس بیشتری به‌دنبال خودروی موردنظرشان می‌گردند. برای آنها اهمیت دارد که محصولی که قرار است زیر پای‌شان قرار بگیرد تا چه حد می‌تواند غیر از مسئله‌ی حمل‌ونقل، خلاقانه و کارآمد باشد. با بررسی روند تغییرات فناورانه‌ی خودروها طی یک دهه‌ی اخیر به نکات جالبی برمی‌خوریم. شاید تا همین چند سال پیش خودرویی که تمام شیشه‌های آن برقی بود،‌ یک خودروی فول‌آپشن به حساب می‌آمد. مدتی بعد تب صندلی‌های برقی فراگیر شد. سپس شاهد سونامی استفاده از چراغ‌های زنون شدیم. مدتی که گذشت، نمایشگرهای لمسی روی کنسول تبدیل به یکی از بایدهای هر خودروی مدرن شد. این اواخر هم به‌خوبی می‌توانیم تأثیر وجود یا عدم وجود آپشنی به اسم سان‌روف را در یک خودرو نظاره کنیم؛ اما این روزها، بازار به‌قدری حساس است که دیگر این آپشن‌ها، برای مشتری ترغیب‌کننده نیستند. حالا دیگر رادیوی ماهواره‌ای، ماساژور صندلی، ترمزگیریِ خودکار و رادار درجه تبدیل به برگ برنده‌ی هر خودرو شده است؛ اما در ایران یک آپشن دیگر با محبوبیتی فزاینده روبه‌رو شده است؛ اتوپارک. این سیستم همان چیزی است که بسیاری آن را در رؤیا می‌دیدند. پارک کردن خودکار خودرو بدون دخالت راننده. باید اعتراف کرد که چنین چیزی واقعا وجود دارد.

از کجا آمد؟

شاید باورکردنی نباشد ولی نخستین ایده‌ها برای ابداع سیستم پارک خودکار اتومبیل، چیزی حدود ۸۰ سال پیش مطرح شد؛ یعنی در ۱۹۳۴ میلادی بود که گروهی از مهندسان آمریکایی طرحی موسوم به «جک چهار چرخ» را مطرح کردند. داستان از این قرار بود که طبق این ایده، وقتی خودرو برای پارک در محل موردنظر قرار می‌گیرد، جک‌های مکانیکی از زیر سینی خودرو پایین می‌آیند و با فشار هیدرولیکی خودرو را تا چند سانتی‌متر از زمین بلند می‌کنند. سپس چرخ‌های موتوردار کوچکی که در زیر این جک‌ها تعبیه شده بود، خودرو را به طرفین هدایت می‌کرد و بعد از پایان کار به درون خودرو جمع می‌شدند. این طرح اگرچه در ظاهر خلاقانه و فوق‌العاده آینده‌نگر بود، ولی به‌دلیل پیچیدگی‌های تولید و هزینه‌های بالای ساخت آن هرگز به سرانجام نرسید.

تقریبا ۶ دهه از این ایده‌ی آمریکایی‌ها گذشت تا اینکه در ۱۹۹۲ انستیتوی سیستم‌های حمل‌ونقل آلمان موسوم به DLR با همکاری فولکس‌واگن خودرویی مفهومی (کانسپت) به اسم ROboMObil را معرفی کرد. یک اتومبیل با طراحی کاملا انتزاعی که به‌طرزی حرفه‌ای، ایده‌ی دهه‌ی ۳۰ آمریکایی‌ها را عملی کرده بود؛ یعنی چرخ‌های این خودرو در حالت ایستاده و مستقیم می‌توانستند کاملا ۹۰درجه به چرخش درآیند و سپس خودرو را با کمک نیروی موتور و دیفرانسیل، به محل مورد نظر برای پارک منتقل کنند؛ اما ازآنجایی‌که هیچ شرکتی برای سرمایه‌گذاری و خرید این طرح اقدام نکرد، روبوموبیل هم به تاریخ پیوست. بعد از این مورد، شرکتی فرانسوی به اسم Ligier که سابقه‌ی درخشانی در دنیای مسابقات فرمول یک داشت، بار دیگر پرونده‌ی پارک اتوماتیک خودروها را باز کرد. این شرکت سال ۹۶ میلادی در اقدامی تعجب‌برانگیز یک محصول برقی را به‌صورت نمایشی و آزمایشگاهی تولید کرد. خودرویی مینی‌سایز به اسم JS6. البته تمام حرف لیجیه روی این مدل، الکتریکی بودن نیرو محرکه‌‌ی آن نبود؛ بلکه این خودرو اولین محصولی در تاریخ اتومبیل‌سازی به حساب می‌آمد که مجهز به سیستم پارک خودکار شده بود. حتی تست‌های میدانی آن در INRIA (انستیتو تحقیقات علوم کامپیوتر فرانسه) با موفقیت انجام شده بود؛ اما ایراد اصلی جای دیگر بود. سرمایه‌گذاری سنگینی که برای ابداع و پیاده‌سازی این سیستم صورت گرفته بود به‌قدری زیاد بود که قیمت پایه‌ی این خودروی ساده را مانند یک محصول لوکس آلمانی گران می‌کرد.

پروژه ساخت خودروهایی که مجهز به سیستم اتوپارک باشند عملا تا سال‌ها مسکوت باقی ماند. با شروع قرن ۲۱ و مطرح شدن ایده اتومبیل‌های خودران، این ایده شکل دیگری به خود گرفت. همان انستیتو اینریا، پروژه‌ی تاکسی‌های بدون راننده موسوم به CyCab‌ را برای حضور در برخی از خیابان‌های خلوت فرانسه استارت زد. این روبات‌های متحرک می‌توانستند در محل‌های از پیش تعیین‌شده قرار بگیرند و بدون دخالت راننده، اقدام به پارک کنند. در حالی‌که حتی این روزها بعد از گذشت سال‌ها از حضور فناوری‌های هوشمند در صنعت خودرو، هنوز مشتریان نسبت به وسایل نقلیه‌ی خودران، بی‌اعتماد هستند، عرضه‌ی سای‌کب تنها از سوی نوگرایان فرانسوی با استقبال روبه‌رو شد. شاید اولین اقدام جدی خودروسازان برای حضور در این میدان سال ۲۰۰۴ صورت گرفته باشد. زمانی‌که ولوو سوئد در همکاری با اساتید دانشگاه لینکوپینگ، اولین خودروی رسمی مجهز به سیستم اتوپارک واقعی را با تولید و فروش انبوه استارت زد. حضور این سوئدی در بازار موج جدیدی از تنوع‌طلبی را به راه انداخت. تا جایی‌که در اندک زمانی بعد از آن،‌ تویوتا نسخه‌ی پریوس هیبریدی را با اتوپارک عرضه کرد. لکسوس سدان تجملی LS را با همین فناوری ساخت. ب‌ام‌و و فورد نیز طبق درخواست مشتری، اتوپارک را روی مدل‌های سری ۵ و فوکوس تعبیه کردند. لینکلن MKS، فورد اکسپلورر، آئودی A6 و مرسدس‌بنز S کلاس مدل‌های معروفی هستند که یکی پس از دیگری فناوری پارک خودکار خودرو را به‌عنوان یک آپشن ویژه معرفی می‌کردند.

چطور کار می‌کند؟

سیستم‌های پارک اتوماتیک، راه‌های گوناگونی برای درک اشیای اطراف خود دارند. برخی از آنها دارای سنسورهایی هستند که در اطراف سپرهای عقب و جلوی خودرو هستند و به‌عنوان گیرنده و فرستنده کار می‌کنند. این سنسورها، سیگنال‌هایی را به اشیای اطراف اتومبیل می‌فرستند و دوباره آنها را دریافت می‌کنند. سپس کامپیوتر خودرو با محاسبه‌ی مقدار زمان صرف‌شده برای بازگشت سیگنال‌ها، موقعیت اشیای پیرامون را محاسبه می‌کند. سیستم‌های دیگری موجود بوده که دارای دوربین‌هایی هستند که بر روی سپرهای خودرو قرار گرفته‌اند یا برای کشف اشیا از رادار استفاده می‌کنند. البته نتیجه‌ی نهایی در همه‌ی آنها یکسان است. اتومبیل می‌تواند اتومبیل‌های پارک شده‌ی دیگر و فضای مناسب برای پارک و فاصله‌ی مناسب تا لبه‌ی جدول را تشخیص بدهد و سپس به‌درستی پارک شود. سنسورهای جانبی پارک خودکار، معمولا از سنسورهای الکترومغناطیسی یا اولتراسونیک (فراصوتی) برای تشخیص فاصله با اشیای اطراف خودرو استفاده می‌کنند. نمونه‌های رایج سسنورهای اولتراسونیک با الگوبرداری از مکانیسم عملکرد طبیعی خفاش برای تشخیص موانع ساخته شده است.

این سیستم با فرستادن یک موج فراصوت به اطراف و دریافت فرکانس بازگشت از طریق سنسورهای صوتی، فاصله و حجم موانع را تشخیص می‌دهد و با تحلیل این داده‌ها توسط کامپیوتر، درک صحیحی از موقعیت خودرو در میان اشیای اطرافش می‌دهد. البته در یک نظرسنجی عمومی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، به‌صورت میانگین از هر ۴ راننده، ۳ نفر به کارایی این سیستم اعتماد نداشتند و معتقد بودند که خودشان بهتر می‌توانند خودروشان را پارک کنند. این سیستم در مقایسه با پارک دستی بسیار سریع‌تر، دقیق‌تر و ایمن‌تر است. هرچند که معایبی مانند ناتوانی سیستم در کنترل فاصله در خودرو با جوی (برای راحتی پیاده و سوارشدن سرنشینان) و عدم توانایی تشخیص موانع عمودی با قطر کم (مانند میله) دارد ولی باید اشاره کرد که در اکثر مواقع می‌تواند راننده را در انجام یکی از سخت‌ترین اعمال یک رانندگی شهری یاری کند. در بازار امروز، نصب‌شدن این سیستم روی خودرو بیشتر جنبه‌ی آپشن دارد تا اینکه واقعا مورداستفاده قرار بگیرد. همان‌طور که خیلی از راننده‌ها رادار جلوگیری از برخورد با مانع جلو را غیرفعال می‌کنند تا بتوانند به سبک خودشان رانندگی کنند، بسیاری هم وجود سیستم اتوپارک را بیهوده می‌دانند و معتقدند که خودشان بهتر از کامپیوتر می‌توانند پارک دوبل بزنند؛ اما با تمام این اوصاف، وجود سیستم‌های پیشرفته در یک خودرو می‌تواند به ایمنی هرچه بیشتر آن کمک کند و علاوه بر آن، کار را برای راننده ساده‌تر کند.

روال کار چندان پیچیده نیست. ابتدا باید جعبه‌دنده را در حالت D قرار دهید. سپس دکمه‌ی اتوپارک را فعال کنید. برای کامپیوتر خودرو تعیین کنید که می‌خواهید خودروی‌تان در کدام‌سوی خیابان (چپ و راست) پارک شود. با تأیید این وضعیت تا زمانی که رادارهای هوشمند خودرو فضای مناسب را پیدا نکرده‌اند، باید به مسیر خود ادامه دهید. به‌مجرداینکه سنسورهای جانبی و کامپیوتر هوشمند فضای مناسب را بررسی کرد، در نمایشگر روی آمپر نماد R به‌معنی قرار دادن جعبه‌دنده در حالت دنده عقب، پدیدار می‌شود. این پایان کار است. دیگر کاری به ترمز و گاز نداشته باشید. خودروی شما، به‌راحتی پارک دوبل می‌زند!

اتوپارک در بازار ایران

در حال حاضر بازار ایران پذیرای چند مدل محدود از خودروهایی است که مجهز به سیستم اتوپارک شده‌اند. گران‌ترین و البته پرفروش‌ترین این مدل‌ها، هیوندای سانتافه ۲۰۱۷ موسوم به «نیوفیس با اتوپارک» است. شنیده‌ها حاکی از آن است که به‌تازگی برخی از مدل‌های رنو کولئوس، شاسی‌بلند زیبای فرانسوی‌ها نیز به تعدادی محدود با این آپشن وارد بازار شده است. دست‌آخر ارزان‌ترین خودرویی که می‌توان در بازار ایران با سیستم اتوپارک خرید، هیوندای توسان است .

همه‌چیز از اینجا شروع شده بود. انتقال مکانیکی خودرو به محل پارک. ایده خامی که البته بعدها پایه‌گذار یک انقلاب بزرگ در فناوری خودروها شد.

روبوموبیل، خودرویی آلمانی که براساس همان ایده قدیمی آمریکایی‌ها ساخته شده بود.

لیجیه JS6. یک فرانسوی برقی ریزاندام که پایه‌گذار نسل نوینی از آپشن‌ها در محصولات بعد از خودش شد. البته این خودرو هیچ‌گاه فرصت حضور در بازارهای رسمی را پیدا نکرد.

سای‌کب یا تاکسی مجازی، پروژه یک تیر و دو نشان فرانسوی‌ها بود. با این خودرو هم وارد دنیای خودران‌ها شدند و هم سیستم اتوپارک را برای مشتریان پرزنت کردند.

ولوو S60. اولین محصول واقعی از یک خودروساز بزرگ که آپشن اتوپارک روی آن به‌صورت رسمی و کارآمد نصب شده بود.

فورد با مدل ویژه‌ای از فوکوس خود، ابداع‌کننده‌ی سبک جدیدی از اتوپارک‌ها با ریموت کنترل شده است.

ولوو با مدل XC60‌ پا را فراتر گذاشته و از سیستمی پرده‌برداری کرده است که خودرو را به‌صورت عمودی پارک می‌کند.

این گران‌ترین خودروی اتوپارک دنیاست؛ مرسدس‌بنز Sکلاس مدل ۲۰۱۸ با قیمتی بیش از 100هزار دلار.

منبع: سایت چطور